داوری چیست
داوری چیست
داوری عبارت است از رفع اختلاف بین طرفین دعوا در خارج از دادگاه به وسیله شخص یا اشخاص حقیقی یا حقوقی که توسط طرفین دعوا انتخاب شده اند و یا اینکه هر یک از طرفین دعوا او را منتسب نموده است. داوری فصل خصومت بین طرفین دعوا در خارج از دادگاه به وسیله شخص یا اشخاصی که طرفین یا ثالث آنها را در این جهت انتخاب نموده باشند می باشد.
در حقوق اسلام نیز به داوری اشاره شده است و از این کلمه به حکمیت یاد شده و داور را قاضی تحکیم نامیده است.
طرفین دعوا برای ارجاع امر به داوری نیازمند موافقتنامه داوری هستند. این موافقتنامه یک قرارداد است که به موجب آن طرفین با یکدیگر توافق می‌کنند که دعوای موجود خود را ( که می‌تواند در حال حاضر در دادگاه مطرح شده یا اینکه مطرح نشده باشد) یا دعوا و اختلاف را که ممکن است در آینده بین آنها ایجاد شود برای رسیدگی و صدور رای به داوری یک یا چند نفر ارجاع نمایند. با توجه به این تعریف می توان گفت موافقتنامه داوری می تواند به دو صورت باشد صورت اول قرارداد داوری است و صورت دوم شرط داوری می باشد.
- قرارداد داوری زمانی موضوعیت پیدا می‌کند که طرفین پس از اینکه اختلافی بین آنها ایجاد شده است اقدام به انعقاد چنین قراردادی نمایند. البته تفاوتی ندارد که انعقاد قرارداد داوری قبل از اقامه دعوا باشد یا پس از آن و چنانچه پس از اقامه دعوا باشد تفاوتی ندارد که دعوا در مرحله بدوی باشد یا تجدید نظر و یا دیوان عالی کشور.
- شرط داوری نیز زمانی موضوعیت پیدا می‌کند که نه تنها اختلاف و دعوایی بین طرفین موجود نیست بلکه ممکن است هیچگاه اختلافی بین آنها ایجاد نگردد. چنین موافقتنامه داوری پیش از وقوع منازعه و اختلاف یا به صورت شرط ضمن عقد است و یا به صورت قرارداد جداگانه. برای مثال زمانی که طرفین با یکدیگر عقدی را منعقد می نمایند می توانند به صورت شرط ضمن عقد در آن عقد قید کنند که در صورت بروز اختلاف احتمالی در خصوص این عقد آنها باید اختلاف به وجود آمده را به داوری ارجاع نمایند یا اینکه قرارداد دیگری بین خود منعقد کنند مبنی بر اینکه در صورت بروز اختلاف بین آنها در خصوص عقد منعقد شده آنها ملزم به ارجاع دعوا به داوری شوند.
لزوم موافقت نامه داوری
سوال این است که آیا موافقتنامه داوری قابل فسخ از جانب هر یک از طرفین هست یا خیر؟ موافقتنامه های داوری چه به شکل قرارداد داوری باشند و چه به صورت شرط ضمن عقد باشند یک عقد لازم محسوب میباشند. یعنی هیچ کدام از طرفین نمی تواند بدون رضایت طرف دیگر آن موافقت نامه را فسخ نماید حتی هیچ یک از طرفین نمی توانند بدون توافق با طرف مقابل، داور اختصاصی خود را عزل نماید. حتی زمانی که داور فوت می‌کند یا محجور می‌شود علی‌القاعده هیچ اثری در اعتبار عقد داوری ندارد؛ مگر اینکه طرفین داوری، شخص معینی را شرط کرده باشد و آن شخص فوت کند و یا محجور شود و طرفین برای داوری شخص دیگری با یکدیگر توافق نکنند.
با این توضیحات می‌توان گفت که موافقتنامه داوری، یک عقد لازم محسوب می شود. در عین حالی که توافق به داوری یک عقد لازم محسوب می شود و فوت نمودن و یا حجر داور تاثیری در اعتبار عقد داوری ندارد قانونگذار فوت یا حجر هر یک از طرفین را موجب از بین رفتن داوری قرار داده است که این مورد در بند 2 ماده 481 قانون آیین دادرسی مدنی تصریح شده است.
زمانی که بین طرف موافقتنامه داوری ایجاد می‌گردد آنها ملزم هستند تا اختلاف خود را که موضوع موافقتنامه داوری است به داوری ارجاع نمایند و از این جهت است که صلاحیت دادگاه در رسیدگی به اختلاف موضوع موافقتنامه داوری از بین می رود. در عین حال برخلاف ملزم بودن طرفین در ارجاع اختلاف به داوری، وجود موافقت نامه های داوری و انتخاب شخص معین به عنوان داور، داور را ملزم به داوری نمی کند حتی اگر وی داوری را پذیرفته باشد این موضوع در ماده 463 و 483 قانون آیین دادرسی مدنی بیان گردیده است.
ادمه مطلب در :https://vakiltop.com/blog/arbitration-agreement/