سفارش تبلیغ
صبا ویژن

دعوای رفع تصرف عدوانی

معرفی دعوای رفع تصرف عدوانی

دعاوی تصرف که سه قسم (دعوای رفع تصرف عدوانی و دعوای رفع مزاحمت از حق و دعوای رفع ممانعت از حق) را شامل می‌شوند زمانی طرح می‌شوند که بر «تصرف متصرف» خلل یا مشکلی پیش بیاید یعنی با وجود متصرف بودن و در اختیار داشتن و استفاده عملی از مالی توسط متصرف، ثالثی جلوی اینگونه تصرفات جزاً یا کلاً گرفته یا مزاحمت یا ممانعتی برای استفاده ایجاد نماید بدون اینکه اذن یا اجازه‌ ای از سوی متصرف داشته باشد.

به جهت اهمیت دعاوی تصرف که ارتباط مستقیم با نظم عمومی جامعه دارند مقنن برای رفع این حالت و اعاده وضع به حال سابق علاوه بر مقررات عمومی از جمله آیین دادرسی مدنی و قانون مجازات قوانین خاصی همانند قانون اصلاح قانون جلوگیری از تصرف عدوانی مصوب 1352 را تصویب نموده است که در ادامه به تشریح آنها خواهیم پرداخت.

قانون گذار به خاطر اهم شمردن موضوع دعوای تصرف عدوانی دو راهکار (حقوقی – کیفری) برای رفع حالت تصرف عدوانی پیش بینی کرده است که به توضیح هر دو خواهیم پرداخت.

 

دعوای حقوقی تصرف عدوانی

در این نوع دعوا مقنن به متصرف قبلی ملک که ثالثی عدواناً از تصرف وی خارج شده حق داده است که بدون نیاز به اثبات مالکیت یا احراز ذی نفعی یا قائم مقامی در ملک صرفاً با اثبات تصرفات قبلی خود با رعایت تشریفات ملک خود را پس بگیرد یعنی مقنن با این تشریفات حمایت متصرف را تدارک دیده است.

ارکان دعوای تصرف عدوانی

دعوای تصرف عدوانی عبارتست از « ادعای متصرف سابق مبنی بر این‌که دیگری بدون رضایت او مال غیرمنقول را از تصرف وی خارج کرده و اعاده تصرف خود را نسبت به آن مال درخواست می‌نماید.»

براساس این تعریف در دعوای تصرف عدوانی باید شرایط ذیل اثبات گردد.

اولاً : سبق تصرف خواهان: یعنی باید خواهان، سابق بودن تصرفات خود را بر ملک ثابث نماید ولی لازم نیست مالکیت یا سمت خود را نسبت به اموال مورد تصرف ثابت کند

ثانیاً: لحوق تصرف خوانده: موخر بودن تصرفات خوانده بر ملک نیز باید از سوی خواهان پرونده اثبات شود به عبارتی تصرفات خوانده باید بعد از تصرفات خواهان باشد.

ثالثاً: عدوانی بودن تصرفات خوانده باید تصرفات خوانده دعوا، عداونی یعنی برخلاف حکم قانون یا اذن و اجازه خواهان یا قائم مقام یا وکیل وی باشد در صورتی که با اذن و اجازه خواهان ، خوانده متصرف ملک شود، لیکن بعد از رجوع از اذن توسط خواهان پرونده، خوانده از ملک رفع تصرف بنماید طرح دعوای رفع تصرف مواجه با اشکال خواهد بود.

رابعاً: موضوع تصرف مال غیر منقول باشد:

به صراحت ماده 158 ق.آ.م موضوع این نوع دعاوی باید مال غیرمنقول باشد در تعریف مال غیر منقول ماده 12ق .م مقرر داشته است.

 

دعاوی تصرف در اموال مشترک

خوشبختانه مقنن درخصوص اموال مشترک دعاوی تصرف را بدین شکل پذیرفته است:

«در صورتی که دو یا چند نفر مال غیرمنقولی را به طور مشترک در تصرف داشته یا استفاده می‌کرده‌اند و بعضی از آنان مانع تصرف یا استفاده و یا مزاحم استفاده بعضی دیگر شود حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب و مشمول مقررات این فصل خواهد بود.»

حتی پا را فراتر گذاشته این گونه دعاوی را نسبت به خدمات و لوازمی که به نوعی مورد استفاده در مجتمع‌ های آپارتمانی (جزء مشاعات) می‎‌باشد را بدین شرح تنفیذ نموده است:

«دعاوی مربوط به قطع انشعاب تلفن، گاز، برق و وسایل تهویه و نقاله (از قبیل بالابر و پله برقی و امثال آن‌ها) که مورد استفاده در اموال غیرمنقول است مشمول مقررات این فصل می‌باشد مگر اینکه اقدامات بالا از طرف مؤسسات مربوطه چه دولتی یا خصوصی با مجوز قانونی یا مستند به قرارداد صورت گرفته باشد.»